Naast de woningbouwopgave heeft Nederland nog meer prangende opgaven. We moeten bijvoorbeeld verduurzamen, werken aan klimaatadaptatie en van het gas af. Daarnaast willen we liefst ook circulair bouwen en groene, gezonde en veilige wijken creëren, waar wonen betaalbaar is en waar bijvoorbeeld ook kwetsbare ouderen goed zelfstandig kunnen wonen. Utrecht kiest duidelijk voor het stapelen van die mooie ambities en noodzakelijke opgaven in de transformatie van de Merwedekanaalzone. Wat levert dat op? Lees meer over Slim stapelen van ambities en opgaven in Utrecht

Gisteren gaf minister Ollongren (BZK) het startsein voor de Transformatiefaciliteit. Een financiële regeling bedoeld om woningbouw op leegstaande of onderbenutte bedrijfslocaties te stimuleren. Het Rijk reserveert daarvoor 38 miljoen euro. De BNG Bank reserveert eenzelfde bedrag voor leningen aan private ontwikkelaars. Ook een aantal provincies zetten hun middelen in om transformatie te stimuleren. Lees meer over 38 miljoen euro vanuit Rijk voor woningbouw op ‘lastige’ locaties

Tijdens de themasessie Kwaliteit van plan vertelde projectleider Jeroen van Lemmen dat Woerden het noordelijk deel van bedrijventerrein Middelland organisch wil laten transformeren tot een levendig woon-werkgebied. Om kwaliteit te garanderen, wordt daarbij een spinnenwebdiagram ingezet. Een halfjaar later blijkt de aanpak van de gemeente succesvol: de eerste initiatieven zijn een feit. Bovendien werkt de gemeente nu aan de opzet van een gebiedsfonds voor de transformatie – met dank aan de provincie Utrecht en het Rijk. Lees meer over Organisch én met succes sturen op kwaliteit in Woerden

In Breda heeft de stedelijke transformatie veel economische, sociale, culturele en fysieke dimensies. Zeker in de centrumlocaties van de stad worden stedelijke functies samengebracht. Daarbij is water een belangrijke bindende factor; het rivierlandschap zorgt volgens wethouder Paul de Beer zelfs voor meer intensieve samenwerking om de binnenstedelijke transformatie te doen slagen. Lees meer over “We zoeken partijen die mét ons en elkaar een vernieuwend binnenstedelijk programma willen realiseren”

Hoe kunnen we de opgave van de complexe binnenstedelijke gebiedstransformatie met elkaar realiseren? Tijdens het jaarcongres Stedelijke Transformatie op 14 februari debatteert Desirée Uitzetter, directeur gebiedsontwikkeling BPD en voorzitter NEPROM, over deze vraag in de plenaire paneldiscussie. “De uitdaging is enorm. Het vergt alles van onze creativiteit en onze vermogens om goed samen te werken.” Lees meer over “We moeten elkaar stimuleren, inspireren en opjutten”

Versnippering van het grondeigendom is een wezenlijk obstakel bij het realiseren van binnenstedelijke woningbouw. Het kan leiden tot dure en tijdrovende verwervingstrajecten die de haalbaarheid van de oorspronkelijke plannen beperken. In de derde themasessie over versnipperd grondeigendom geeft Fred Hobma (TU Delft) de term ‘eigendomsgevoelig transformeren’ een toepasbare lading, op basis van relevant onderzoek. Lees meer over ‘Eigendomsgevoelig’ transformeren: lessen uit onderzoek

Tot en met 2050 heeft Noord-Brabant zo’n 160.000 nieuwe woningen nodig, waarvan ruim 140.000 in de stedelijke concentratiegebieden. In aanloop naar het tweede jaarcongres Stedelijke Transformatie, waar hij het welkomstwoord brengt, maakt gedeputeerde Erik van Merrienboer een voorlopige balans op. “We hebben al aardig wat in gang gezet!” Lees meer over “We hebben nu wel de smaak van transformeren te pakken”

Het versnellen van de woningbouw en het faciliteren van duurzame ontwikkeling: met die doelen wordt de Crisis- en herstelwet (Chw) begin 2019 gewijzigd. Monique Arnolds, programmamanager Crisis- en herstelwet, legt uit wat de wijzigingen opleveren voor stedelijke transformatieprojecten. “De vele experimenteerruimte die al in de wet zit, wordt aangevuld. Nog lang niet alle steden maken daarvan gebruik. Vooral dat mag veranderen: versnelling valt of staat bij ambtelijk en bestuurlijk lef.” Lees meer over “Aanpassing Crisis- en herstelwet versnelt woningbouw en faciliteert lef”

De verdeelsleutel is straks hét sleutelbegrip in de nieuwe Omgevingswet. Dat vertelde Frits Dinkla van Rho adviseurs in de themasessie Kostenverhaal van afgelopen juni. Inmiddels is op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) onderzoek gedaan naar de effecten van verschillende verdeelsleutels op casussen uit de praktijk: welke impact heeft welke deelsleutel op het kostenverhaal? In de themasessie Kostenverhaal van oktober vertelde Dinkla over de uitkomsten van dit onderzoek. Lees meer over Vernieuwing GREX: een toekomstbestendig systeem voor kostenverhaal

In Groningen wordt hard gewerkt aan binnenstedelijke transformatie. Vooral in de kwetsbare wijken werkt de gemeente voortvarend aan wijkvernieuwing. Die versnelling betekent allesbehalve kwaliteitsverlies. “We doen veel meer dan alleen woningen opknappen”, zegt Roeland van der Schaaf, wethouder Groningen en ‘boegbeeld’ van stedelijke vernieuwing binnen de G40. “Want transformatie in innige combinatie met sociale maatregelen is hard nodig.” Lees meer over “We willen bouwen, sociale kansen vergroten én versnellen”

Dinsdag 11 december presenteerde minister Ollongren het revolverend fonds voor binnenstedelijke gebiedstransformatie aan de Kamer. Na de aankondiging van dit fonds, eerder dit jaar, werkten gemeenten en marktpartijen aan een advies, in aanvulling op eerdere aanbevelingen die zij hebben gedaan over dit fonds. Dit vervolgadvies gaat dieper in op de soorten transformatieprojecten waarin het fonds kan participeren en de verschillende manieren waarop dat kan. Lees meer over Revolverend fonds van meerwaarde bij onzekere business case

Het Stimuleringsprogramma Stedelijke Kavelruil (SSKR), een samenwerking van het ministerie van BZK en het Kadaster experimenteert met stedelijke kavelruil. Opvallend is dat soft skills een grote rol spelen in een succesvol verloop van het kavelruilproces. Dit in combinatie met stapsgewijs werken, met duidelijke doelen per fase en heldere vastlegging. En overal geldt: zorgvuldigheid is belangrijker dan snelheid. Lees meer over Soft skills doorslaggevend voor succes stedelijke kavelruil

In aanloop naar de Reiswijzer 2018 wordt duidelijk dat partnerselectie een steeds grotere rol gaat spelen bij selectieprocedures voor grote en complexe gebiedsontwikkelingen. Want dat kan een mogelijke oplossing zijn voor oplopende kosten. Zeker in projecten waar de risico’s hoog zijn en een goede afstemming nodig is tussen publieke en private belangen, kan partnerselectie een goed alternatief vormen voor traditionele selectieprocedures. Maar partnerselectie is niet eenvoudig; er wordt snel gefocust op de inhoud en het formuleren van harde criteria. Lees meer over De Reiswijzer 2018: de x-factor vinden

Maar liefst driekwart van de gemeenten rekent op publieke tekorten bij stedelijke transformatieprojecten. Ook ziet bijna de helft private tekorten bij die gebiedsontwikkelingen. Gemiddeld loopt het publieke tekort op tot zo’n 19 miljoen euro per project; omgerekend zo’n 13.000 euro publiek tekort per woning. Dat berekende Rebel in opdracht van het programma Stedelijke Transformatie. Tijdens de programmadag in Ede vertelde Damo Holt (Rebel) samen met collega Liesbeth van Walsum waardoor die onrendabele toppen ontstaan en wat mogelijke aanpakken zijn. Lees meer over Hoe ontstaan onrendabele toppen?

Veel transformatieprojecten hebben de ambitie om de gebiedsontwikkeling integraal en in samenwerking aan te pakken. Tegelijkertijd hebben zij vaak te maken met verschillende grondeigenaren met verschillende belangen. Gemeenten zijn terughoudend in het actief verwerven van grootschalige grondposities, waardoor oplossingen soms organisch en geleidelijk ontstaan. Maar hoe zorg je dan ervoor dat je zowel de kwaliteit en integraliteit bewaakt én vaart kunt maken? Lees meer over Samenwerken voor integrale gebiedsontwikkeling bij versnipperd grondeigendom

Wat kun je doen om een samenwerking te doen slagen? Volgens Edwin Kaats van Common Eye zijn er vijf domeinen waarop je interventies kunt doen: ambitie, belangen, relatie, organisatie en proces. Tijdens de programmadag Stedelijke Transitie in Ede vertelde de organisatieadviseur hoe je in de praktijk van gebiedsontwikkeling aan deze knoppen kunt draaien. Lees meer over Condities voor samenwerking: de ambachtelijke aanpak

Tijdens de tweede themasessie Kwaliteit van plan serveert Henk Puylaert van adviesbureau H2Ruimte vijf richtinggevende principes, die samen een kompas vormen dat wijst richting een duurzame gebiedsontwikkeling. Duurzame gebiedsontwikkeling is in de ogen van Puylaert vooral zélf nadenken, niet klakkeloos anderen kopiëren. “Het betekent voor mij niet veel meer dan je verstand gebruiken. Duurzaam handelen is slim handelen.” Maar hoe doe je dat? Lees meer over Duurzame gebiedsontwikkeling: kwaliteit van plan én proces!

Bij steden in transitie passen flexibele ruimtelijke regels. Maar het is vaak lastig speelruimte te creëren in een stelsel waarin rechtszekerheid en uitvoerbaarheid centraal staan. Daarnaast willen overheden blijven sturen op kwaliteit van plan en proces. De Omgevingswet is daarom veelbelovend, maar vooralsnog toekomstmuziek. In de themasessie Flexibele planvorming verkent jurist Albert Jan Meeuwissen tijdens de programmadag Stedelijke Transformatie hoe flexibiliteit mogelijk is onder de huidige wetgeving. Lees meer over Flexibele planvorming: sturen op speelruimte

Harriët Tiemens is wethouder (Duurzaamheid, Wonen, Mobiliteit, Parkeren, Groen & water) in de gemeente Nijmegen en de nieuwe voorzitter van de fysieke pijler van de G40. Welke opgaven ziet zij wat betreft binnenstedelijk bouwen? En wat zijn binnen de fysieke pijler dé speerpunten voor de komende periode. Ze vertelt over hobbels en kansen en over wat haar eigen drijfveren zijn. Lees meer over Werken aan steden die gezond, sociaal, bereikbaar en veerkrachtig zijn

Het economisch herstel van de afgelopen jaren stelt gebiedsontwikkeling voor complexe opgaven. Een forse en ongeduldige woningbouwopgave, torenhoge ambities rondom duurzaamheid en onzekerheid rondom het financiële rendement vormen een driedubbele uitdaging voor publiek-private samenwerking (PPS) anno 2018. Tegelijkertijd is dit dé context waarin deze samenwerkingsvorm haar meerwaarde kan bewijzen, betoogt Frank ten Have van Deloitte. In een levendige themasessie ontvouwt hij tijdens de programmadag Stedelijke Transformatie zes thema’s voor de PPS van de nabije toekomst. Lees meer over PPS: Positieve Prikkels tot Samenwerken