De bouwsector is verantwoordelijk voor circa 40 procent van het afval in Nederland en grootverbruiker van grondstoffen die nodig zijn voor bouwmaterialen. Daarnaast is 35 procent van de CO2-uitstoot te danken aan de gebouwde omgeving. Daarmee heeft de bouw een niet te onderschatten ecologische footprint. En dat vraagt om een grondige evaluatie van wat er precies gebeurt met het gebruik van materialen en het afval. Lucinda Kootstra en Willemijn van der Werf van TNO kijken wat nodig is voor meer circulariteit in de bouw. Lees meer over Circulariteit in de bouwindustrie

De gemeente Utrecht verwacht de komende jaren een bevolkingsgroei van ruim vijftigduizend bewoners. Maar hoe kun je rekening houden met die groei door én te verdichten om aan de huidige woonvraag te voldoen én de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren én te werken aan een gezond stedelijk leven voor iedereen? Daarover vertelde Ellen Peeters, adviseur gezonde leefomgeving van de gemeente Utrecht, op het jaarcongres Stedelijke Transformatie. Lees meer over Gezond stedelijk leven voor iedereen

De binnenstedelijke woningbouwopgave en de transitie naar energieneutraal gaan in de transformatielocaties in Zaanstad-Midden en Zaandam-Oost hand in hand. Waar opgaves samenkomen en wrijven, ontstaat warmte. Of in het geval van Zaanstad: een open warmtenet, in eerste instantie gevoed door een nieuwe biomassacentrale. Marie-Louise Sanders (gemeente Zaanstad) en Leonie Schaart (ontwikkelaar Firan) vertellen hoe Zaanstad complexiteit, onzekerheid én momentum benut. Lees meer over Transitie en transformatie in Zaanstad: mitsen, maren én momentum pakken!

Voor hoe we de enorme woningbouwopgave gaan realiseren is niet één oplossing. Dat blijkt ook wel uit het debat op het jaarcongres Stedelijke Transformatie. Daarover spraken we Jop Fackeldey. Lees meer over Wees niet bang voor complexe opgaven

Tot 2040 zijn tussen Leiden en Dordt 240.000 extra woningen gepland. De acht betrokken gemeenten, provincie Zuid-Holland en de metropoolregio Rotterdam Den Haag zijn het met elkaar eens dat maar liefst 80 procent van die opgave binnenstedelijk gebouwd moet worden, waarvan 170.000 langs het spoor. Zij werken sinds 2017 samen in de Zuid-Hollandse Verstedelijkingsalliantie. Mariëlle Overboom, strategisch adviseur RO bij de gemeente Dordrecht, vertelt over deze monsteropgave. Lees meer over Verdichten van Leiden tot Dordt

Hoe ga je om met de complexe opgave van stedelijke transformatie? Over die vraag bogen meer dan 25 bestuurders van gemeenten, provincies en marktpartijen zich tijdens de bestuurderslunch op het tweede jaarcongres Stedelijke Transformatie. Doel van de bestuurderslunch was met diverse bestuurders te verkennen wat nodig is om transformaties en maatschappelijke opgaven aan elkaar te koppelen: wat vraagt dat van alle betrokken partijen qua inzet, expertise en samenwerking? Lees meer over Sterke keuzes, tweehandigheid en slim samenwerken vereist voor stedelijke transformatie

Stedelijke transformaties beginnen nooit from scratch. Binnen een reeds bestaand gebied moet je tot een transformatie komen, en dat is best ingewikkeld. Zo’n gebied kent al vaak een hoop gerealiseerde en ongerealiseerde plannen uit het verleden, verschillende functies en eigenaren, meerdere ruimteclaims en (beleids)opgaven voor het gebied. Waar begin je dan? Op basis van diverse casestudies vertellen Tom Daamen en Wouter Jan Verheul van de TU Delft hoe te starten met gebiedstransformatie. Lees meer over Starten met gebiedstransformatie: richting geven en verbinden in een complexe omgeving

Binnenstedelijke transformaties gaan bijna altijd gepaard met versnipperd grondeigendom. Er is een mix van eigenaren, waarvan een groot deel geen professionele vastgoedpartij is. De bakker en de slager houden zich bezig met hun corebusiness, de transformatieopgave komt er voor hen bij. Hoe worden transformatieopgaven vormgegeven en hoe kun je als gemeente toch een succes maken van de herontwikkeling? Fred Hobma en Friso de Zeeuw (TU Delft) en Sandra Suijkerbuijk en Jeroen Brandsma (Kadaster) geven tips. Lees meer over Hoe kun je transformeren bij versnipperd grondeigendom?

Bij veel versnipperd eigendom kan stedelijke kavelruil uitkomst bieden. Dit onderdeel van de toolbox voor gebiedsontwikkeling vormt een goede stimulans voor het gesprek tussen eigenaren onderling of samen met de gemeente. En niet alleen in theorie: bij het Stimuleringsprogramma Stedelijke Kavelruil (SSKR) en bijpassende pilotprojecten zijn veelal positieve reacties te horen. In de deelsessie Stedelijke Kavelruil presenteert Yves de Boer, voorzitter van de klankbordgroep, de lessen en reflecties van het SSKR. Lees meer over Kavelruil doorbreekt stilstand (en niet alleen in theorie)

Het multidisciplinaire team All Inclusive City heeft voor het Central Innovation District van Den Haag een inclusief plan uitgewerkt dat op veel vlakken scoort. Zo wordt in de ontwerpstudie de bereikbaarheid vergroot én meer gebruikskwaliteit toegevoegd aan de publieke ruimte. Het vertrekpunt is de schaal van de omgeving zelf door een betere verbinding met omliggende wijken, inclusief nieuwe knooppunten. Dit draagt bij aan de realisatie van een inclusieve stad. Marie-Laure Hoedemakers en Leon Emmen van het team All Inclusive City vertellen over het plan. Lees meer over Den Haag als stad van de toekomst

Waardoor worden onrendabele toppen bij stedelijke transformatieprojecten veroorzaakt? En wat is hieraan te doen? Rebel kwam tot een diagnose aan de hand van achttien casussen. Bijna de helft daarvan verwacht een privaat tekort en bijna 80 procent een publiek tekort. “Maar”, vertelt Damo Holt van Rebel, “een gebiedstransformatie heeft over het algemeen een lange looptijd. Dat betekent dat de praktijk regelmatig zal veranderen.” Lees meer over De wondere wereld van onrendabele toppen

Een gebiedsfonds kan binnenstedelijke gebiedstransformaties financieel van de grond krijgen én versnellen. Tijdens de themasessie Fondsvorming op gebiedsniveau op 31 januari is dieper ingegaan op de werking en mogelijkheden van het fonds. BNG Bank, Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) en Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) deelden hun fondskennis en de gemeente Woerden deelde de insteek voor hun gebiedsfonds voor de transformatie van Middelland. Lees meer over Fondsvorming op gebiedsniveau: hoe werkt dat?

In de luwte werd de wijkvernieuwing van Selwerd ontwikkeld. De crisis en gebrek aan investeringsmiddelen bracht innovatie in het denken. Daardoor bedacht de gemeente een koers met samenhang in maatschappelijke en ruimtelijke opgaven. Peter Wijnsma, gebiedsmanager van de gemeente Groningen, vertelt meer over hun ambities en toekomst als ‘blue zone’. En hoe de gebiedsaanpak is ontstaan die het welbevinden van de bewoners centraal stelt. Lees meer over Wijkontwikkeling van Selwerd koerst op gezond en gelukkig

Ontwerpteam Urban Arcipelago omarmde voor het BNA-onderzoek De stad van de toekomst de barrières van Fellenoord, de noordkant van station Eindhoven, en boog ze om tot kansen. Het multidisciplinaire team onderzocht in haar ontwerpstudie hoe je het gebied kunt transformeren tot een knooppunt met betekenis voor de stad en de verschillende campussen in de Eindhovense periferie. Met ruimte voor wonen, groen en reizen. Volgens teamleider Mauro Parravicini de ideale kans om waarde en kwaliteit toe te voegen aan een plek die daar eigenlijk niet voor geschikt lijkt. Lees meer over Barrières worden kansen achter station Eindhoven

Het klimaat is aan het veranderen. We merken het aan lange droge periodes en aan extreme regenbuien. Steden moeten met het klimaat mee veranderen om voorbereid te zijn op deze weerextremen in de toekomst. Maar welke aanpassingen zijn daarvoor nodig in de ruimte en samenleving? Voorbeelden uit Breda en Heerhugowaard laten zien hoe je zorgt voor klimaatbestendige gebiedstransformaties. Lees meer over Klimaatbestendige transformaties in Breda en Heerhugowaard

Hoe kan een gemeente én verdichten om aan de huidige woonvraag te voldoen én de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren én de gezondheid van de burger centraal stellen? Ellen Peeters van de gemeente Utrecht legt uit hoe de stad ambities stapelt door gezondheid een plek te geven in ruimtelijke plannen. Aan de hand van de ontwikkeling van het Smakkelaarsveld spreken Heleen Wijtmans, projectleider bij de gemeente en Arda Basak, vastgoed ontwikkelaar bij Lingotto over hun samenwerking bij de transformatie van de Utrechtse stationsomgeving. Lees meer over Gezond verdichten in Utrecht

“We moeten het niet klein en behapbaar maken dit keer, maar juist de complexiteit omarmen en maatschappelijke opgaven – en dus kansen – toevoegen. Maar hoe?” Voorzitter Jop Fackeldey zet de paneldiscussie op het jaarcongres Stedelijke Transformatie meteen op scherp. Samen met Co Verdaas, Marja Appelman, Paul de Beer en Desirée Uitzetter denkt hij hardop na over hoe we ruimtelijke opgaven kunnen ombuigen naar oplossingen. Lees meer over Een snelkookpan voor transformaties

Uit een rondgang langs gemeenten in opdracht van het Programma Stedelijke Transformatie blijkt dat gemeenten fors toeleggen op binnenstedelijke woningbouwprojecten, vooral door kosten voor openbare ruimte en infrastructuur. Lees meer over Gemeente legt fors toe op binnenstedelijk woningbouwproject

“Met binnenstedelijke transformaties voegen we niet alleen woningen, maar ook kwaliteit toe aan onze steden.” Hoopvol opent voorzitter van het programma Stedelijke Transformatie Jop Fackeldey het tweede jaarcongres op 14 februari in het Evoluon in Eindhoven. Stedelijke transformatie betekent namelijk niet alleen meer ruimte voor wonen. Het biedt ook ruimte om andere maatschappelijke opgaven op te pakken en de leefbaarheid te vergroten. En dat daar samenwerking, uitwisseling en slimme oplossingen voor nodig zijn weten de bijna 500 aanwezigen die werken aan transformatieprojecten als geen ander. Lees meer over Meer ruimte voor wonen betekent meer ruimte voor kwaliteit