Stedelijke transformatie met een knipoog naar het verleden

Waar denkt u aan, als u aan Zwolle denkt? Met deze vraag startte het projectbezoek aan Zwolle op 20 september. De antwoorden varieerden. Van historische binnenstad tot eind lopen naar die binnenstad, van de Fundatie tot mooie winkelstad, van grote woonopgave tot (gemis aan) verbinding met het water. Het projectbezoek zoomde in op twee gebieden: de binnenstad en de spoorzone. Deze gebieden zijn volop in ontwikkeling. De gemeente stelde een strategische agenda op, om doelen en ambities voor beide gebieden vast te leggen. Deze visie is uitgewerkt naar een heldere koers, waarin het bijvoorbeeld gaat over het autoluw maken van de binnenstad, veiligheid, toegankelijkheid en leefbaarheid.

Binnenstad

De binnenstad van Zwolle behoort tot de meest vitale van Nederland. Ook in de crisisjaren bleef het in Zwolle goed gaan. De binnenstad heeft weinig te maken met leegstand, maar toch is er volgens de gemeente nog veel winst te behalen. Bezoekers verblijven bijvoorbeeld relatief kort in de binnenstad en het aantal herhaalbezoeken is beperkt. In de strategische agenda voor de binnenstad staan concrete activiteiten om de binnenstadsvisie te realiseren, zoals de herontwikkeling van het Broerenkwartier en de herbestemming van de Grote Kerk. Maar ook de profilering van deelgebieden en het met behulp van data inzichtelijk maken hoe bezoekers de binnenstad belopen, is onderdeel van de strategische agenda. De ruimtelijke focus van de strategische agenda is ruimer dan de historische binnenstad. Om de ambities waar te kunnen maken, moet de stedelijke schil rondom de vesting meegroeien en moeten de verschillende onderdelen van het centrumgebied (spoorzone en binnenstad) beter met elkaar worden verbonden.

Spoorzone

De gebiedsontwikkeling van het stationsgebied in Zwolle is een grote opgave. De spoorzone bestaat uit ongeveer 100 hectare met veertig verschillende eigenaren. De gemeente heeft geen bezit, maar ziet vele kansen om de opgaven waar de stad voor staat een plek te geven in de spoorzone. Aanleiding voor de gemeente om met eigenaren in gesprek te gaan over de gebiedsontwikkeling, waren de vervoersknelpunten. Zo is er een nieuw busstation gerealiseerd aan de andere zijde van het spoor waar ook een publieke route naartoe moest. Ook werd er ruimte gezocht voor het parkeren van 12.000 fietsen. Dit resulteerde in de bouw van een fietsenkelder voor 5.500 fietsen, die ook dient als waterberging op het stationsplein.

Alleen door samenwerken en samenbrengen van publieke en private belangen, kunnen deze grote ingrepen opgepakt worden. De gemeente Zwolle, de provincie Overijssel, NS en Prorail sloten daarom een bestuursakkoord, waarin afspraken zijn gemaakt over de bekostiging en het aandeel van elke partij.
Met inbreng van diverse partijen (corporaties, ontwikkelaars, Windesheim, NS, bewoners en bedrijfsleven) stelde de gemeente zeven principes voor de spoorzone op. In het gebied is ruimte voor maakindustrie, voor wonen, voor onderwijs en voor mobiliteit. De Stork fabriek vertrok uit de spoorzone en daardoor kwam de strenge milieucategorisering te vervallen. Dit zorgt ervoor dat er meer dan voorheen gerealiseerd kan worden in het gebied. Zo krijgt een gebied dat voorheen omringd was door hekken een functie en een verblijfswaarde, en daarmee wordt het een waardevolle aanvulling voor de stad.

Centrumgebied

De spoorzone en de binnenstad vormen samen met de schil rondom de binnenstad, het grotere centrumgebied. In dit gebied zoekt de gemeente naar samenwerking en verbinding op het gebied van diverse thema’s, zoals wonen en mobiliteit. De binnenstad en de spoorzone hebben een eigen identiteit, die niet verloren mag gaan. Door slim samen te werken op de grotere thema’s kunnen de gebieden elkaar echter versterken en aanvullen. Bijvoorbeeld in Assendorp en Kamerpoort, in de schil rondom de binnenstad, werden moderne woonwijken gerealiseerd. De nieuwe woningen sluiten qua ontwerp aan op de traditionele panden in de binnenstad. Zo blijft Zwolle vernieuwen met het verleden continu in het achterhoofd.