Van milieucategorieën naar milieuruimte

De milieuzonering op basis van het type bedrijf sluit vaak niet aan op de werkelijke activiteiten. Bovendien staan dan het ruimtelijke en het milieuspoor vaak ver uit elkaar. De Milieuzonering nieuwe stijl van VNG biedt meer maatwerk omdat het uitgaat van de gebruiksruimte per bedrijf. Tijdens de themasessie Kansen in milieuzonering op 24 september keken we naar de nieuwe methode en de werking daarvan bij de transformatie van een bedrijventerrein in Soesterberg-Noord.

In de Omgevingswet worden straks het ruimtelijk en het milieuspoor geïntegreerd. De nieuwe stijl van milieuzonering sorteert hierop voor. Maar hoe ga je dan om met bedrijvigheid en milieuzonering? Voorheen werd gekeken naar het type bedrijf en op basis daarvan werden richtafstanden, maar geen heldere milieunormen in het bestemmingsplan vastgelegd. Daarnaast werd voor een milieuvergunning gekeken naar de dichtstbijzijnde woning. Dit kunnen hele andere afstanden zijn en dat werkt verwarrend bij nieuwe woningbouw in de nabijheid van een bedrijf. Bovendien werden richtafstanden onterecht gezien als vaste afstanden. Met de Milieuzonering nieuwe stijl wil VNG laten zien hoe het beter kan. En wel binnen de kaders van de huidige wetgeving – de Crisis- en herstelwet (Chw) – en vooruitlopend op de systematiek onder de Omgevingswet. Zo kunnen gemeenten op een alternatieve manier bedrijven reguleren in bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte en zich goed voorbereiden op de Omgevingswet.

Hoe werkt het?

De Milieuzonering nieuwe stijl richt zich op locatiegebonden bedrijfsmatige activiteiten, die via de functietoedelingen worden gereguleerd. “Hierbij kijk je dus naar de overlast van de daadwerkelijke activiteiten die een bedrijf uitvoert”, vertelt Rein Bruinsma van advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV en medeauteur van de VNG-handreiking. De nieuwe norm bestaat uit zones met oplopende gebruiksruimte voor geluid en geur per bedrijf.
In de nieuwe systematiek wordt de gebruiksruimte voor geluid en geur per bedrijf gelimiteerd. Ieder bedrijf krijgt dus zijn eigen gebruiksruimte, afhankelijk van de zone waarin het bedrijf ligt. Elke zone krijgt een standaard gebruiksruimte per bedrijf. Bij geluid zijn er vier zones met oplopende geluidruimte. Zo moet bij zone 2 de afstand van een rustig woongebied minstens 50 meter en van een gemengd woongebied 30 meter zijn. Daarbij hoort ook een toegestaan aantal dB(A) tussen bepaalde tijdsvakken. Bij geur is er geen onderscheid tussen een rustig of gemend woongebied. Het belangrijkste is dat geurhinder wordt voorkomen of tot een aanvaardbaar niveau wordt beperkt. Daarvoor gelden drie zones met afstanden en bijbehorende geurruimte.

Bij functiemenging op bedrijventerreinen bepaalt de gemeente in welke mate de impact van het bedrijf wordt toegelaten. Bij gebiedstransformatie moet je dus de huidige activiteiten van bedrijven en de aantoonbare toekomstplannen onderzoeken, daarbij maakt het niet uit wat nu toegestaan is. Bedrijven verzetten zich nu nog vaak tegen nieuwe woningen die dichterbij komen dan waarmee in het huidige bestemmingsplan rekening wordt gehouden. Met de nieuwe systematiek is verzet onnodig als die nieuwe woningen niet hun huidige bedrijfsactiviteiten inperken. Wel is belangrijk om te weten welke plannen de bedrijven hebben. Daarom is het belangrijk om in gesprek te gaan met de betrokken partijen. “Als bedrijf heeft geen zin om de kaart tegen de borst te houden in een gebied waar je wilt transformeren”, aldus Annette Zebel-Vaudo, jurist Omgevingswet bij Rho Adviseurs. “Neem de bedrijven mee in het proces, zodat ze bereid zijn om mee te werken.” Ook kun je planschadeprocessen beter voorkomen wanneer je beleid vroegtijdig inzichtelijk maakt. Dat creëert namelijk voorzienbaarheid.

De praktijk in Soesterberg-Noord

Aan de randen van de voormalige vliegbasis in Soesterberg-Noord wordt het bedrijventerrein getransformeerd naar (gemengd) woongebied. Zebel-Vaudo is door de gemeente daarbij ingeschakeld om het transformatieproces soepel te laten verlopen. Per bedrijf zijn de milieueffecten onderzocht en die gedetailleerde bedrijfsinformatie geeft de gemeente goede input voor een gedegen gesprek met bedrijven. Dat gesprek levert meteen vertrouwen op bij die bedrijven. In Soesterberg-Noord zijn er grote verschillen tussen de belasting van de milieucategorie en de daadwerkelijke activiteiten. Dat blijkt uit onderzoek naar de milieubelasting van de gevestigde bedrijven. Voor de transformatie van het gebied naar woon-werkgebied, is het belangrijk dat die bedrijven binnen de normen blijven. Daarover heeft de gemeente nu een termijn ingesteld. Voldoet een bedrijf niet aan de milieuvoorwaarden van de locatie? Dan krijgt een bepaalde tijd om wel aan de maximale milieubelasting te voldoen.