Parkeren en duurzame gebiedsontwikkeling

Een brede en duurzame aanpak is nodig om Nederland in de toekomst goed bereikbaar, leefbaar en veilig te houden. Welke rol speelt parkeren en deelmobiliteit in duurzame gebiedsontwikkeling? Noor Aghina (Synchroon) gaf tijdens het derde jaarcongres Stedelijke Transformatie voorbeelden uit de praktijk en Frank Bekhuis (CROW) vertelde hoe de CROW-handleiding Parkeren en duurzame gebiedsontwikkeling helpt bij het integreren van parkeren.

Met de parkeerkencijfers van CROW kun je bekijken hoeveel parkeerplaatsen in een bepaalde ontwikkeling ongeveer nodig zijn. Bij het kennisplatform wordt nog veel meer handige informatie voor ontwikkelaars gebundeld. Zo onderzoekt CROW ook trends als autodelen en wat verdichten of verduurzamen betekent voor de auto. “We zien ook een verschuiving van toelatingsplanologie naar uitnodigingsplanologie en meer ruimte voor maatwerk en betrokkenheid van stakeholders, zoals projectontwikkelaars”, zegt Bekhuis. “Ook zien we vaker de inzet van burgerparticipatie om parkeerproblemen in woonwijken op te lossen.”
Mobiliteitsmanagement is volgens CROW nu een belangrijke term. Dat gaat over het organiseren van slim reizen en vergt een samenwerking tussen overheden, werkgevers, publiekstrekkers en aanbieders van diensten. Samen wordt er gekeken hoe je het reisgedrag van hun doelgroep kunt beïnvloeden en kunt aansturen op betere, meer duurzame keuzes.

Kansen en risico’s

CROW hanteert een kansenkaart en een risicokaart om te benadrukken welke rol parkeren bij duurzame ontwikkeling kan spelen:

“Handel je proactief of reactief? Dat maakt een groot verschil”, zegt Bekhuis. “Parkeren is maatwerk, maar wordt vaak in een latere ontwikkelfase ‘nog even erbij gedaan’. Goede parkeeroplossingen bedenk je echter in een vroegtijdige samenwerking mét ruimtelijke ordening.”

Kansen verzilveren

Om parkeren goed te integreren in gebiedsontwikkeling, heeft CROW de Proceswijzer ‘Parkeren en duurzame gebiedsontwikkeling’ ontwikkeld. Deze proceswijzer biedt praktische feiten, cases en checklists die moeten helpen bij het ontwikkelen van parkeren als onderdeel van duurzame gebiedsontwikkeling.

Eén van de vragen die je jezelf moet stellen volgens die proceswijzer, is wat de behoeften van de toekomstige gebruikers zijn. “In Strijp-S is ingespeeld op de aantrekkingskracht van deelmobiliteit op jongeren”, zegt Bekhuis. “Ook is het belangrijk om vroeg te bedenken welke emissievrije vervoersvormen je gaat stimuleren. En hoe ga je vertrouwen winnen in nieuwe mobiliteit? Daar is in Eindhoven vanaf het begin duidelijk over nagedacht.”

“In de Haagse Binckhorst wordt echter gekozen voor een centrale parkeergarage en beperkt (betaald) parkeren op de openbare weg. Een bovengrondse parkeergarage met 600 parkeerplaatsen in plaats van de geplande 450 wordt gecombineerd met een daktuin”, vertelt Bekhuis. “En op de begane grond komt ruimte voor mobility hubs met plek voor fietsen en deelmobiliteit.”

Deelmobiliteit vormt je transformatie

Noor Aghina van Synchroon ziet het belang van deelmobiliteit toenemen. “Wonen in de stad is populair en veroorzaakt een toenemende druk op infra, ruimte en milieu. We zoeken daarom passende mobiliteitsoplossingen om de kwaliteit van de stad te behouden en verbeteren.” Aghina ziet al veel vormen van deelmobiliteit bij verschillende aanbieders. “Er wordt hard gewerkt aan het Mobility as a Service (MaaS)-platform. Voor gebruikers van verschillende mobiliteitsvormen is dit platform erg welkom, zodat alle mobiliteitsvormen vanuit één applicatie inzichtelijk en beschikbaar zijn en de gebruiker de meest efficiënte en wenselijke mobiliteitsvorm kan kiezen.”

Ondanks de vele aanbieders van deelmobiliteit is er nog weinig concrete ervaring met de inzet van deelmobiliteit in nieuwbouwprojecten. “Duidelijk is wel dat er geen one size fits all-mobiliteitsoplossing is”, zegt Aghina. “Elke (binnenstedelijke) ontwikkeling vraagt om een andere oplossing voor mobiliteit. Zo zijn bijvoorbeeld de bereikbaarheid van het gebied (ov-punten en infrastructuur) en de geldende parkeernorm belangrijk voor de keuze welke (deel)mobiliteitsvormen voor een specifieke locatie succesvol zijn. De omliggende buurtbewoners betrekken in het onderzoek, helpt om draagvlak en deelmobiliteit in de buurt te stimuleren.”

Pilot City Deal: autoluw Wisselspoor

Synchroon is één van de ondertekenaars van de City Deal Elektrische deelmobiliteit in stedelijke gebiedsontwikkeling. Project Wisselspoor in Utrecht is één van de pilotprojecten in deze City Deal. Wisselspoor wordt een autoluwe woonwijk met zo’n 1.100 woningen, culturele en maatschappelijke voorzieningen, creatieve bedrijvigheid en horeca. Het gebied ligt aan het spoor en wordt ontsloten door kleine straatjes, dicht bij het station, met een minimale parkeernorm en een deel autovrij wonen. Synchroon streeft daarom naar bundeling van het autoverkeer met centrale parkeergarages, ingebouwd in een bestaand pand, voor zowel bewoners als bezoekers. Parkeren op straat kan niet meer.

In Wisselspoor deelgebied 1 wordt momenteel gebouwd. Er komen 122 woningen en een ingebouwde parkeergarage omgeven door creatieve bedrijvigheid en horeca. Vanaf de oplevering van het project worden vijf elektrische deelauto’s en vijf elektrische deelfietsen ingezet door We Drive Solar. Het bedrijf levert, plaatst en beheert de deelauto’s, laadpalen (bidirectioneel en aangesloten op zonnepanelen) en applicatie. Voor de kopers van de woningen zijn in totaal 79 parkeerplekken beschikbaar op 122 woningen. Mensen die hier kopen, kunnen dus maximaal één parkeerplek huren, en kiezen bewust ervoor in een autoluwe, groene wijk te wonen.

Parkeerpijn als motor

Bij andere voorbeeldprojecten van Synchroon, zoals Karspelhof in Amsterdam Zuidoost en Zuiderpark in Tilburg, ziet Aghina dat deelmobiliteit nog niet overal aanslaat. “Als mensen in de wijk gratis kunnen parkeren, motiveert dat niet om deelmobiliteit te gebruiken of de auto in te wisselen voor een deelauto.”

De ontwikkeling van Merwedekanaalzone is wel hoopgevend en spannend, vindt Aghina.
“De ambities hier zijn hoog met een parkeernorm van 0,3 en 300 deelauto’s op een totaal van 1.800 parkeerplekken grotendeels inpandig en/of ondergronds, en mobiliteithubs op strategische plekken waar mensen een deelfiets of -auto kunnen huren en hun pakket afhalen. En vuilnis? Dat wordt opgehaald bij de entree van de wijk.”