Een transformatie-expeditie voor Veluws bedrijventerrein

Wat doe je als gemeente wanneer je nauwelijks positie of geld hebt en een verouderd bedrijventerrein wilt transformeren? Sybold Herder managet voor de Veluwse gemeente Hattem het transformatieproces van bedrijventerrein ’t Veen. Hij vertelt hoe dit bedrijventerrein, dankzij een nieuwe werkvorm, een gemengd woongebied moet worden met schone werkfuncties in een duurzame omgeving.

Hattem is met haar ruim 12.000 inwoners een geliefde woonplaats aan de noordkant van de Veluwe. Er is een duidelijke vraag naar woningen in alle segmenten en prijsklassen, maar de ruimte is schaars in de gemeente en de enige uitleglocatie is al bijna vol. Wel kent de gemeente het bedrijventerrein ‘t Veen van 28 hectare. Momenteel huizen daar nog zo’n 60 bedrijven uit verschillende sectoren, maar er is sprake van enige leegstand en de gemeente ziet dat de economische activiteit afneemt. Het is voor de gemeente de laatste locatie waar uitbreiding van de woonfunctie tot ongeveer 500 woningen mogelijk is. Tegelijk ligt het terrein naast hoogwaardige natuur, langs de IJssel en is het historische centrum op 10 minuten lopen. Transformatie is hier dus perfect.

Vragen om input

“De Expeditie is een zoektocht naar partners, informatie en nieuwe technieken”, vertelt Sybold Herder. De gemeente is daarbij de gids en Duurzaam Gebouwd de expeditieleider. Samen is de opzet bedacht en zijn vijf thema’s benoemd die belangrijk zijn bij de transformatie van ’t Veen:

1. Klimaatadaptie
2. Duurzame energie en warmtevoorziening (collectieve energievoorziening, ook voor een deel van Hattem)
3. Circulair bouwen
4. Gezonde en slimme stad
5. Innovatieve en betaalbare woonconcepten

“Op deze vijf thema’s vragen we partijen mee te denken”, zegt Herder. “Bijvoorbeeld projectontwikkelaars die al eigendom in het gebied hebben, zoals BPD, maar ook andere soorten ontwikkelaars, zoals productontwikkelaars, (lokale) installatiebedrijven, kennisinstellingen en adviesbureaus die veel ervaringen met dit soort ontwikkelingen. Ook partijen als netbeheerders, het waterschap, en Veluwe Duurzaam vragen we aan te sluiten. Bovendien staat de uitnodiging open voor iedereen. We verwachten dat het voor alle partijen waardevol is om met zoveel verschillende actoren aan tafel te zitten. Partijen kunnen elkaar voeden met kennis en ideeën.”

Vanwege de huidige coronamaatregelen krijgt De Expeditie een digitale start op 17 juni, wel worden voor het najaar vijf bijeenkomsten voor de vijf verschillende thema’s gepland.

Warmte en hoogspanning ondergronds

De verkabeling en het omgevingsplan zijn twee belangrijke componenten bij de ontwikkeling van het bedrijventerrein. “De hoogspanningsleidingen die nu nog boven de grond lopen, gaan ondergronds”, vertelt Herder. “Samen met transmissienetbeheerder TenneT hebben we een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd, wat leidde tot een voorkeursalternatief. Op basis daarvan wordt nu een basisontwerp voor het tracé gemaakt. Met eigenaren in het gebied bespreken we hoe we dit verder het beste kunnen aanpakken, zodat dit hele proces leidt tot haalbare deelplannen voor alle partijen.”

Daarnaast puzzelt de gemeente met alternatieve warmtevoorziening (in plaats van aardgas). “In de ondergrond liggen al kabels, leidingen en riolering. Past de warmtevoorziening daarnaast? Kunnen we bestaande leidingen straks nog gebruiken? De ondergrondse infrastructuur is belangrijk, want de ruimte daar is beperkt. Hoe kunnen we die dus zo optimaal mogelijk benutten? Kunnen we bijvoorbeeld het gasnet gebruiken voor alternatieve energie, zoals groen gas of waterstof? Welke bestaande technieken zijn er nu of zijn over een paar jaar effectief? In De Expeditie hopen we op dit soort vragen een antwoord te krijgen.”

Verwachtingen van De Expeditie?

“Ook in kleinere gemeentes buiten de Randstad liggen grote opgaven, zoals in Hattem”, zegt transformatiemanager Herder. “De grootste vraag is hoe je daarmee aan de slag kunt wanneer je als gemeente geen middelen hebt en geen positie in het gebied.

We hopen met De Expeditie nieuwe technieken en informatie te krijgen die ons helpen bij de invulling van de vijf thema’s. Ook zodat we de goede vragen aan de ‘markt’ kunnen stellen, slimme eisen kunnen formuleren voor ontwikkelaars en tegelijk de woningen betaalbaar voor de consument houden.”

De investeringen zitten aan de voorkant, ziet Herder. “Wellicht kunnen we met De Expeditie investeerders en banken koppelen aan de ontwikkeling. Daarnaast hebben we voor twee plekken in het gebied een postzegelplan met woningbouw als aanjager voor de rest van het gebied. We merken dat dit inderdaad tot beweging leidt in het gebied. Voor de rest van het gebied nemen we via De Expeditie graag partijen verder mee om creatief na te denken over het haalbaar maken van betaalbare kwaliteit.”