Uit de stikstoflockdown

De teleurstelling was groot op 13 april: tijdens de persconferentie over de coronamaatregelen zeiden Rutte en De Jonge dat het kabinet zich te rijk had gerekend met eerder aangekondigde versoepelingen. De maatregelen werken nog onvoldoende, waardoor de lockdown langer van kracht blijft. Dat doet denken aan de stikstofaanpak. Eerst een te groot optimisme, vervolgens direct stoppen met een activiteit bij een kleine onzekerheid, dan langdurig wachten op zekerheid zodat we verder kunnen bouwen.

Ook bij het stikstofdossier zijn er namelijk talloze onzekerheden en werken de ondernomen acties niet altijd uit zoals gehoopt. Zo werd afgelopen dinsdag ook bekend dat vijfhonderd varkensboeren zich weliswaar hadden ingeschreven voor de uitstapregeling, maar dat slechts de helft daarvan daadwerkelijk gaat stoppen. Opvallend is dat de bedrijven van de stoppende boeren met name dicht bij woonkernen liggen. De boeren die vlak bij Natura 2000-gebieden liggen, stoppen veel minder. En juist die locaties zijn zo belangrijk voor de vermindering van de stikstof in de natuurgebieden en daarmee voor de woningbouw.

Momenteel ligt er daarnaast een wetsvoorstel op tafel waarin wordt gepleit alleen te kijken naar de stikstofuitstoot in de gebruiksfase en niet de realisatiefase mee te rekenen. Wordt die wet aangenomen? En houdt hij vervolgens ook stand? Over de huidige wetgeving en kaders zijn ook de nodige vragen. We hebben te maken met een grijs gebied, waarover nog weinig jurisprudentie bestaat. Wat is de kans dat we weer met een debacle te maken krijgen zoals bij het Programma Aanpak Stikstof (PAS) waar de Raad van State een streep door zette? Het is van belang hier zo snel mogelijk zekerheid over te krijgen. Want één ding is wèl zeker: het belang van natuur voor biodiversiteit, gezondheid en klimaat. Die bescherming wordt niet minder.

Terwijl het water aan de lippen staat bij menig horecagelegenheid, cultuurhuis en sportvereniging door de coronalockdown, dreigen door de stikstoflockdown starters, lagere inkomens en steeds meer middeninkomens in de woningmarkt ten onder te gaan aan oplopende huur- en koopprijzen en enorme woningtekorten. De verstedelijkingsopgave kan niet wachten op zekerheden, want de ongelijkheid in de samenleving wordt alleen maar groter. We moeten dus leren omgaan met de onzekerheden, weten wat handelingsperspectieven en mogelijke wegen uit het stikstofdoolhof zijn en doorzetten.

Daar is lef voor nodig, al betekent dat niet dat we onbezonnen te werk moeten gaan. Het is goed te weten wat de risico’s zijn, waar de onzekerheden liggen en wat zeker wèl kan. En welke maatregelen we nu kunnen nemen zodat er over vijf jaar wel voldoende stikstofruimte is voor woningbouw. Doorzetten, maar scherp blijven op hoe we mogelijke tegenslagen in de toekomst kunnen voorkomen. Daarmee gaan we aan de slag tijdens een sessie over woningbouw en stikstof. Zo helpen we elkaar uit de stikstoflockdown en zorgen we dat we de juiste stappen zetten en niet gedesillusioneerd zijn na elk nieuw bericht.