Hoe de NOVI kan helpen
De NOVI is een paradox. Het is een centrale visie over opgaven die decentraal aangepakt moeten worden. Het Rijk zegt dat er een miljoen woningen bij moeten komen, maar gemeenten moeten dat doen. Volgens de Omgevingswet bindt de NOVI alleen het Rijk zelf. Toch hebben we decentraal in potentie ook veel aan deze visie, merken we vanuit het programma Stedelijke Transformatie. Als de NOVI drie kansen pakt…
Om bij de transformatie van bestaand stedelijk gebied ruimte te geven aan wonen, lossen we nu vaak problemen op. Denk aan uiteenlopende belangen van eigenaren, ontsluitingsproblemen op de omliggende wegen, milieucontouren, financiële hobbels. We moeten omdenken en uitgaan van de kansen. De NOVI kan hier helpen met verschillende scenario’s waarin de landelijke opgaven landen: waar liggen kansen (en waar niet) voor woningbouw? Waar biedt de combinatie met andere grote ruimtelijke opgaven, zoals mobiliteit of de energietransitie, kansen? Met het juiste scenario en heldere keuzes kun je die problemen overwinnen. De NOVI is dan een steun in de rug.
De meeste binnenstedelijke gebiedstransformaties hebben te maken met onrendabele toppen. Dat blijkt uit een onderzoek dat we vanuit het programma Stedelijke Transformatie lieten uitvoeren. De oorzaken: grote infrastructurele ingrepen, volledige herinrichting van de openbare ruimte, hoge plankosten. Dat valt vaak niet te betalen uit de winst die met het project wordt gemaakt. In een wijk waar tweeduizend woningen komen, gaat die onrendabele top al snel om enkele tientallen miljoenen. Dit bedrag kun je wel halveren met slim programmeren, optimaliseren en de juiste financieringen aanspreken. Dat blijkt ook uit ons onderzoek.
De NOVI kan hiervoor het College van Rijksadviseurs aan het werk zetten. Met hun Panorama Nederland hebben zij al een geslaagd perspectief voor Nederland geschetst. Dat panorama helpt ons én het Rijk over grenzen kijken. Zij kunnen bijvoorbeeld ook een Panorama Verstedelijking voorstellen, met inspirerende beelden voor concrete én realistische maatregelen die over grenzen heen kijken. Want integrale perspectieven zijn leuk, maar de uitvoering is met schotten tussen budgetten vaak een probleem.
De Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) heeft met de Stad van de Toekomst voor specifieke opgaven inspiratie gegeven. Maar het kan concreter voor onderwerpen die actueel spelen. Het grootstedelijk gebiedsontwikkelingsproject Amstel III wil bijvoorbeeld woningen toevoegen, maar het aantal vierkante meters kantoor gelijk houden. Bij Delft Schieoevers zijn problemen met de milieucontouren van bedrijven en de gevoelige woonfuncties. Denk ook aan de invulling van een stationsgebied zoals in Breda: hoe kun je als stad gebruikmaken van een uniek station met goede verbindingen naar bijvoorbeeld Schiphol en Brussel? Wanneer de NOVI inzoomt op dat soort onderwerpen, kan dat ook andere locaties helpen de juiste keuzes te maken.