Wijkontwikkeling van Selwerd koerst op gezond en gelukkig

In de luwte werd de wijkvernieuwing van Selwerd ontwikkeld. De crisis en gebrek aan investeringsmiddelen bracht innovatie in het denken. Daardoor bedacht de gemeente een koers met samenhang in maatschappelijke en ruimtelijke opgaven. Peter Wijnsma, gebiedsmanager van de gemeente Groningen, vertelt meer over hun ambities en toekomst als ‘blue zone’. En hoe de gebiedsaanpak is ontstaan die het welbevinden van de bewoners centraal stelt.

Na het vernieuwen van de omliggende wijken, Vinkhuizen en Paddepoel, stond een wijkvernieuwingsplan voor de Groningse jaren zestig wijk Selwerd in de startblokken. Midden in de crisisjaren was het echter moeilijk om meteen beweging te krijgen in het vernieuwingsplan. In de periode 2013-2018 is stapsgewijs gewerkt – als eerste het voorkomen van verdere achteruitgang van de wijk naar een nieuwe koers. In 2018 is het tienjarenplan vastgesteld, waarin de gezondheid en het welbevinden van de bewonder centraal staat.

Gezondheid is het overkoepelende doel voor de wijk Selwerd. Elk onderdeel van de wijkvernieuwing past in het streven naar welbevinden en zolang mogelijk gezond zijn. Om hier invulling aan te geven staan de zes gezonde stad principes centraal. Het gaat om: Actief Burgerschap, Bereikbaar Groen, Actief Ontspannen, Gezond Verplaatsen, Gezond Bouwen en Gezonde Voeding. Principes die ook deel uitmaken van het Gezondheidsbeleid. Dit is ook opgenomen in de omgevingsvisie voor Groningen (The Next City), waar gezondheid als onderdeel van de fysieke leefomgeving is benoemd.

Brede Coalitie

Dat het over gezondheid als en breed integraal begrip gaat en niet over de gescheiden domeinen sociaal en fysiek is deels te danken aan de samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het zorgde ervoor dat het brede begrip gezondheid op deze manier is vormgegeven. De monitoring van de wijkvernieuwing wordt gedaan door de Aletta Jacobs School of Public Health.

In 2017 is een coalitie voor de wijk gevormd. Eerst zijn alle maatschappelijke partners uitgenodigd met de vraag of zij mee wilden doen. “Er is niet op voorhand onderscheid gemaakt welke partijen wij relevant achtte”, vertelt Wijnsma. “Deze investering in de coalitie is zonder politieke opdracht gemaakt. Maar het resultaat is een veel bredere en effectievere coalitie, dan alleen de traditionele, van gemeente en woningcorporaties. Elke partij die meedoet aan de wijkontwikkeling is een coalitiepartij.

We hebben op basis van de G6 de samenhang voor in beeld gebracht. We hadden nog niet alle factoren in beeld waarop je extra ambitie kan organiseren. Een belangrijk onderdeel van het in kaart brengen van de samenhang waren de gesprekken met de bewoners. Met dit alles hebben we de gebiedslogica kunnen opstellen.”

Sunny Selwerd

Na de totstandkoming van het ontwikkelingsplan in 2013, is deze voorgelegd aan de bewoners van de wijk. “Daaruit zijn weer mooie bewonersinitiatieven gekomen”, vertelt Wijnsma. “Een voorbeeld deze vorm van Actief Burgerschap (een pijler van de G6) zien we in de wijk VVV. Een initiatief van bewoner Marcel, van huis uit grafisch ontwerper. Hij houdt zich bezig met de vraag hoe je een complexe boodschap over wijkvernieuwing naar de bewoners brengt. Hij heeft hij het grafisch ontwerp van de wijk gemaakt met herkenbare iconen die de boodschap overbrengen. Het idee hierachter is: laat vooral ook zien wat er allemaal gebeurt, alle kleine dingen én grote dingen. De sticker Ik doe mee aan Sunny Selwerd wordt overal opgeplakt. De naam ‘Sunny Selwerd’ is ook bedacht door de wijkbewoners. Ander bewoners initiatieven zijn de buurttaxi Selwerd, buurtconciërge, Fietsenproject, Voortuinen en de Koffiekar.”

Een drager van de wijkvernieuwing en de burgerparticipatie in Selwerd is het wijkbedrijf in een oud schoolbedrijf. “Opgericht in 2015 en is een belangrijkste drager en van grote meerwaarde voor de wijkvernieuwing”, licht Wijnsma toe. “De wijk doet het zelf. Het wijkbedrijf spreekt allerlei burgers aan. Het heeft ook een goede aantrekkingskracht op allochtone bevolking. We konden onder de radar experimenteren met het wijkbedrijf. Inmiddels heeft het 20 tot 30 mensen aan het werk geholpen. Het pand zelf is door de gebruikers helemaal verbouwd. Waar het in 2015 begon met één lokaal voor een jaar, is het pand nu volledig in gebruik voor een periode van vier jaar. Wij hebben alle regelingen benut om mensen hier met behoud van uitkering aan het werk te hebben.”

Van de buurt zélf

De eerste fysieke projecten staan op de rit. De herinrichting van de Mispellaan tot actieve buitenruimte bundelt de sociale en fysieke gezondheidsambities. Nu de ambities samenkomen, maakt dat het complexer wordt. “Maar ook steeds meer een verhaal van de buurt zelf”, benadrukt Wijnsma. “En voor ons de plek om de aannames te testen.” Een ander voorbeeld is de verbouwing van de Duindoorflat. In de plint van de hoogbouwflat komt wijkrestaurant. Op de vraag waarom een flateigenaar ervoor kiest om een buurtrestaurant te faciliteren, antwoordt Wijnsma: “ik merkte dat ze het heel leuk vonden om op deze manier te investeren in bezit, zodat het ook toekomstbestendig is. En als dat je uitgangspunt is, dan is het heel logisch om er op deze manier in te investeren.”

Selwerd biedt de kans om druk op stedelijk wonen te verlichten én daarmee nieuwe doelgroepen aan te trekken. “We moeten als gemeente vooral op voet van gelijkheid met de bewoners staan”, aldus Wijsma. “We hebben laten zien dat we op een laagdrempelige, maar ook relevante manier in contact zijn met bewoners. Er is betrokkenheid bij hun eigen woonomgeving. Het wijkbedrijf helpt mensen om zich te ontplooien, de eigen regie in hand te nemen en weer energie te geven aan de woonwijk.”