“Een thuis is meer dan je huis”

De ruimtelijke opgaven zijn nergens in Nederland zo prangend als in Zuid-Holland: een laaggelegen, dichtbevolkte en economisch sterke deltaprovincie. Daarom is Zuid-Holland dé aangewezen provincie voor het eerste lustrum van het jaarcongres Stedelijke Transformatie. Gedeputeerde Anne Koning legt uit hoe Zuid-Holland de verstedelijkingsopgave het hoofd biedt. Nu en in de toekomst.

Het jaarcongres gaat over de vraag hoe de grote transities waar wij als maatschappij voor staan, kunnen bijdragen aan de realisatie van toekomstbestendige woongebieden. Waarom is dit onderwerp voor de provincie Zuid-Holland van belang?

Zuid-Holland is de meest dichtbevolkte provincie van Nederland en de bevolking blijft toenemen. We staan aan de lat om 200.000 woningen te bouwen voor het jaar 2030. Dit betekent dat we qua aantal woningen bijna 12 procent toevoegen aan de huidige voorraad. Een enorme opgave waarbij we Zuid-Holland concurrerend, innovatief en leefbaar willen houden.

Wat ziet u bij transformaties als belangrijkste uitdagingen en aandachtspunten?

Een thuis is meer dan je huis. Je komt al thuis als je de straat inrijdt. We willen dat mensen prettig, gezond en veilig kunnen leven. Binnen en buiten de deur. We willen dat mensen eenvoudig vanuit huis naar het werk kunnen komen. Daarom moeten we woningbouw benutten voor het aanpakken van al onze ruimtelijke opgaven. Sterker nog: we willen dat de transformatie en herstructurering van de bestaande gebieden kwaliteit toevoegen voor de huidige bewoners en de bebouwde omgeving (vaak door kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte).

Naast wonen moeten we ook ruimte reserveren voor waterberging, landbouw, natuurgebieden en bedrijven. Niet alles past op dezelfde vierkante meter, al kunnen vaak meerdere functies gecombineerd worden dan nu gebeurt. Met elkaar moeten we de puzzel maken van integrale gebiedsontwikkeling binnen een overvolle provincie. De provincie wil met slimme combinaties verschillende opgaven een plek geven in de ruimte.

Welke rol heeft de provincie bij het realiseren van die opgaven?

De provincie helpt gemeenten om woningbouwprojecten te versnellen met kennis, capaciteit en financiële injecties. We bundelen de bestuurlijke krachten bij Rijk, gemeenten, woningcorporaties en bouwers. Bij de Rijksoverheid dringen we aan op structurele financieringsinstrumenten, meer sturingsinstrumenten en het terugdringen van stikstof en geluid.

We bouwen zo veel mogelijk binnen de bestaande bebouwde kom. Dit heeft veel voordelen: alle voorzieningen zijn er al. Veel mensen realiseren zich niet dat we steden leefbaarder kunnen maken door te verdichten. Met verstedelijking pakken we de kans om robuuste groenstructuren te maken. Om mogelijkheden te creëren voor gezond bewegen. Juist het verdichten maakt dat je betere publieke ruimte krijgt, bijvoorbeeld door toevoeging van meer bomen.

Welke andere maatschappelijke opgaven koppelen jullie mee?

Provincie Zuid-Holland heeft sinds 2018 een voortrekkersrol vervuld in het convenant klimaatadaptief bouwen. Samen met diverse partijen heeft dit onder meer geresulteerd in een stappenplan op www.bouwadaptief.nl.

De komende tijd willen we hierin een volgende stap zetten. Klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen is geen keuze meer. Want we willen woningen bouwen waar mensen nu, maar zeker ook over 50 jaar gezond en veilig kunnen wonen.

In feite is de woning van de toekomst gisteren al gemaakt. We kunnen nu al energieneutraal, klimaatadaptief, natuurinclusief, circulair en biobased bouwen. Maar we hebben nieuwe ideeën nodig om dit snel en betaalbaar te realiseren. Daarom organiseren we tijdens het jaarcongres Stedelijke Transformatie een hackaton om een volgende stap te zetten met toekomstbestendig bouwen.

Fabrieksmatig bouwen is één van die oplossingen die we keihard nodig hebben. Wanneer woningen in de fabriek gebouwd worden, is er ander gekwalificeerd bouwpersoneel nodig. Hiermee slaan we een belangrijke slag in de strijd tegen het tekort aan personeel. Bovendien maakt fabrieksbouw het mogelijk om sneller, duurzamer en goedkoper te bouwen. Als provincie hebben wij de ambitie dat 50 procent van de woningen industrieel wordt gebouwd.

Wat zijn voor de provincie belangrijke vraagstukken voor de toekomst en welke oplossingen hoopt u te vinden op het congres?

Tijdens het congres zetten we de grote lijnen uit: hoe ziet het stad of dorp van de toekomst eruit? Hoe vangen we niet alleen de uitdagingen op, maar zorgen we ook voor een kwaliteitsslag in de leefbaarheid? Ik kijk ernaar uit om dit gesprek te mogen voeren met gemeenten, andere provincies de Rijksoverheid en andere gebiedsontwikkelaars. Samen bouwen we aan de steden en dorpen van de toekomst.